Seventy Eight Degrees of Wisdom

Rachel Pollack

CHƯƠNG V: CẮM ĐẦU VÀO BÊN TRONG

LÁ BÀI THE HERMIT

Lá Bài The Hermit (Ẩn Sĩ)

Như ngôi sao sáu cánh bị nhét trong chiếc đèn lồng của Hermit (Ẩn sĩ), ý niệm về Ẩn sĩ chia theo hai hướng như tóc chẻ hai ngọn; một trong, một ngoài. Về cơ bản lá bài có nghĩa rút khỏi thế giới ngoại tại mới mục đích kích hoạt trí tuệ vô thức (chắc vì thế mà mấy ông hiền triết đều về ở ẩn cả?). Chúng ta thấy quá trình này được khắc hoạ trong tam giác ngược chỉ “nước” – như cách các nhà giả kim thuật gọi. Nhưng Ẩn Sĩ cũng mang nghĩa là một người thầy mở đường bước vào quá trình này, và giúp chúng ta đi đúng hướng. Tam giác xuôi chỉ lửa chính là hướng dẫn đặc biệt này – tức người thầy đó có thể sẽ là một thầy giáo huyền bí, một nhà điều trị tâm lý, hoặc những giấc mơ của chúng ta, hay thậm chí chính là tinh thần thức tỉnh từ bản ngã.

Ẩn Sĩ đứng trong một khung cảnh tưởng tượng thời Trung Cổ. Sống trong rừng rậm hoặc hoang mạc, thoát hẳn khỏi mọi sự vụ trần tục, lão ẩn sĩ là biểu tượng thay thế Giáo Hội (trong phương Đông thì chắc là chùa chiền?). Khoác vai một yogi khổ hạnh phiên bản châu Âu, ẩn sĩ đại diện cho khả năng tiếp cận Chúa không qua các trải nghiệm cá nhân. Con người ta thường thờ cúng các ẩn sĩ đạo trưởng như những vị thánh sống, và cho rằng họ có đủ thứ phép thần thông (hơn cả Tôn Ngộ Không) sau khi nghe phong thanh chữ được chữ không về những “chuyện lạ có thật” về những thầy yoga của những người luyện tập.

Mặc dù Ẩn Sĩ về ẩn cư tách khỏi xã hôi, anh hoặc cô ta* (*đàn bà hay trở thành Nữ Ẩn Sĩ và sự ghét bỏ giới nữ thời trung cổ đôi lúc trở thành sự tôn sùng một người đàn bà cụ thể khi bà được cho là đã chinh phục con quỷ nhục dục) không tự đá mình khỏi nhân loại. Bên cạnh những công việc thường nhật, họ tạo nơi trú ẩn và đôi lúc trao những lời chúc phúc cho những kẻ du hành. Vô số những câu chuyện, đặc biệt là trong những huyền thoại về Chén Thánh, mô tả Ẩn Sĩ trong địa vị người trao sự thông thái cho kị sĩ để vượt qua các kiếp nạn tâm ling. Đó chính là hình ảnh kép của The Hermit: ví dụ và dẫn dắt.

Lá The Hermit tồn tại rất lâu ngay cả sau khi những tu tập đặc biệt đã mất đi. Triết gia tiên nghiệm Ralph Waldo Emerson đã du hành đằng đẵng qua vùng Scotland xa tít mù để tìm căn chòi gỗ nát của Thomas Carlyle. Bạn củ Emerson, Henry David Thoreau, sống trong một căn nhà gỗ ở đầm Walden để tìm kiếm cảm giác về bản thân và thiên nhiên. Rồi ông ta viết về nó để làm ví dụ cho kẻ khác. Cuốn Dus Aprach Zarathustra của Nietzsche gợi mở về hình tượng Ẩn Sĩ; cuốn sách bắt đầu với sự trở lại của Zarathustra sau khi đạt được những biến chuyển cá nhân. Và ngày nay cũng có sa số người hiến thân cho những giáo trưởng đông phương với hi vọng những người ẩn-sĩ-một-phần này có thể biến đổi cuộc sống của họ.

Với những người không thể tìm thấy sự dẫn dắt phù hợp thì chính tinh thần lại dẫn dắt họ. Jung và những người theo học thuyết của ông đã miêu tả rất nhiều giấc mơ của bệnh nhân của họ về một người đàn ông già cỗi thông thái dẫn dắt họ trong những cuộc hành trình bí hiểm vào tâm thức. Trong nhiều trường hợp, những nhà phân tích giấc mơ phát hiện ta rằng mơ mộng thay cho vai trò nhà trị liệu. Vô thức có thể nhận ra người thầy Ẩn Sĩ trước cả Ý Thức.

Nhà Qabalah học vĩ đại thế kỉ 15, Abraham Abulafia, đã khắc hoạ ba cấp độ của Qabalah. Đầu tiên là học thuyết học qua sách vở chữ nghĩa. Cấp 2 đến từ sự hướng dẫn trực tiếp của một giáo viên riêng; trong khi cấp 3, “cao cấp” nhất, đến trực tiếp từ trải nghiệm “lên đỉnh” khi kết hợp với Thánh Thần. Ba cấp độ “dây dưa” trực tiếp với Tarot, không chỉ qua cách chia ba dòng bộ Ẩn Chính, mà còn qua ba lá cụ thể tạo thành tam giác cân. Cấp 1 chính là The Hierophant (Đại Tư Tế); cấp 3, cách 1 cấp dưới lá Hierophant, chính là The Sun số 19 tươi vui. Tuy nhiên cấp 2 lại không phải lá nằm giữa tương ứng Người Treo (Hanged Man), mà là lá cuối dãy bài 2 – Ẩn Sĩ (The Hermit).

Đạo thuyết và huyền thoại đều là đoạn kết của quá trình; học thuyết là vì bạn phải sắp xếp cuộc sống trước khi tiếp cận loại học hành bằng một cách đặc biệt (những nhà Qabalah học thường giới hạn những văn bản đặc biệt cho những người sau ba lăm tuổi), và phải say mê chúng vì bạn phải trải qua những đương đầu nguyên bản với bóng tối và bí ẩn. Tuy thế nhưng nếu có một người hướng dẫn ngay từ đầu hành trình thì ít ra bạn sẽ có thêm Sức Mạnh tiếp bước.

Là biểu tượng của sự phát triển cá nhân, Ẩn Sĩ (The Hermit) mang nghĩa chỉ khi rút khỏi bộn bề ngoại tại, chúng ta mới đánh thức được bản ngã nội tại. Những người nào tách Tarot ra hai nửa với điểm chính giữa là lá Wheel of Fortune sẽ coi The Hermit như “quãng lặng” nguy ngẫm trước khi Bánh xe Vận Mệnh xoay chuyển sang cấp 2. Khi chia Tarot thành ba hàng bảy lá chúng ta mới nhận ra cái ẩn mình đó, và bản thân góc nhìn của Bánh Xe chính là những bậc thang hướng đến mục đích cao cả hơn.

Chúng ta thấy Ẩn Sĩ tự kỉ một mình trên đỉnh núi băng giá (cá nhân người dịch lại mê Hermit trên đường mòn giữa vực thẳm của bộ Gilded hơn). Ông đã rời khỏi thế giới giác quan để tiến vào tâm trí. Quan điểm tâm thức được mô tả như cái đỉnh cô độc lạnh lẽo này thực ra chỉ truyền tải một phần sự thực, hay đúng hơn là, một ảo ảnh. Tâm trí dồi dào những biểu tượng, hứng khởi, với ánh sang là tình yêu của linh hồn. Nhưng trước khi chinh phục được những thứ đó chúng ta phải trải nghiệm sự trầm lặng của tâm trí thay thế cho thế giới giác quan ồn ào cái đã. Với những pháp sư, cái đỉnh cằn cỗi đó còn có thực. Ở một nơi tách biệt thuộc Siberia và tây nam nước Mỹ, những ứng viên pháp sư sẽ đến những nơi hoang vu tìm kiếm hướng dẫn tinh thần để học cách chữa trị.

The Hermit còn mang nghĩa quá trình chuyển đổi. Thông qua thiền định, tu tập tinh thần, hoặc phân tích, chúng ta cho phép những phần ẩn của tâm lý cất tiếng nói với chúng ta. Sau đó chúng ta sẽ trải qua sự tái sinh, trước hết là dưới vai trò một thiên thần (phần bất diệt của bản ngã, vượt khỏi cái tôi), rồi tiếp nữa, cảm nhận sâu sắc hơn, như một đứa trẻ tự do lao khỏi khu vườn của những kinh nghiệm trong quá khứ. Hiện tại, con đường mà lão nhân thông thái đang đi một mình được sưởi ấm bằng tấm áo choàng xám xơ cứng của sự tĩnh tại.

Biểu tượng đèn lồng dẫn ta trở lại quan điểm coi Ẩn Sĩ là người thầy hướng dẫn. Ông châm đèn soi đường, ám chỉ sự sẵn sang dắt tay dẫn bước chúng ta và khả năng tìm thấy con đường của chúng ta nếu chúng ta biết dùng Sức Mạnh. Dăm bộ bài Ẩn Sĩ giấu chiếc đèn dưới tấm áo rách – biểu tượng của ánh sáng Vô Thức giấu dưới tấm áo Ý Niệm. Bằng cách khiến nó hiện hữu, nhưng lại khoá trong lồng đèn, bộ Rider hàm ý nói rằng chúng ta  giải phóng nguồn sang qua một quá trình tự nhận thức xác định, và rằng ai cũng có thể bắt lấy quá trình đó.

Chúng ta đã thấy ngôi sao dưới cả vai trò biểu tượng người thầy Ẩn Sĩ lẫn ánh sang Vô Thức, dụ dỗ chúng ta khám phá những bí mật của nó. Ý nghĩa sâu xa hơn là mục đích giải quyết những mặt mâu thuẫn của cuộc sống. Tam giác nước và lửa về truyền thống đại diện không chỉ hai nguyên tố về tính chất là đối lập, mà còn về tính tam và tính nữ kết hợp vào một thể (Song bích hợp kiếm ấy mà).

Gậy chống của Ẩn Sĩ gọi đến gậy của pháp sư, nói cách khác là gậy pháp của The Magician. Nếu Chàng Ngốc The Fool dung gậy pháp một cách bản năng, Ẩn Sĩ dùng nó chống đỡ như một điểm tựa Ý Thức. Thế nên nó biểu trưng cho cái sự học giúp mở đường vào nhận thức sự Vô Thức.

Nằm ngay dưới lá The High Priestess, Ẩn Sĩ The Hermit có liên quan đến những nguyên tắc rút lui của nàng, (một lần nữa) chỉ ra rằng chúng ta phải rũ khỏi thế giới bên ngoài nếu muốn khai phá nội tại. Như với Sức Mạnh Strength dòng hai đảo ngược hình mẫu giới tính. Vai trò biểu tượng ở đây chỉ ra những nỗ lực chủ tâm của lý trí dựa trên tính toán và học thức, đưa chúng ta vượt khỏi trực giác bị giấu khoá trong đền thờ đóng của The High Priestess. Dòng nước của đền thờ đó không được hoàn toàn khai thông; tấm màn vẫn xuất hiện cho đến khi ngọn sét đánh vào Ngọn Tháp (The Tower), phía dưới Ẩn Sĩ (The Hermit) xé nó tan tành. Dưới ảnh hưởng của lá chính 9, Vô Thức lên tiếng từ đằng sau tấm màn nhờ mượn đỡ tiếng nói của các biểu tượng, giấc mơ, tầm nhìn.

Sự phân biệt giữa hệ thống biểu tượng nam-nữ và hiện thực của mỗi cá thể khiến chúng ta tiếp cận với vài sự giác ngộ quan trọng về các hình mẫu chân nguyên. Chúng ta có xu hướng tưởng tượng các ẩn sĩ dưới hình ảnh những người đàn ông già cỗi thông thái, ngay cả khi trong mơ, vì chế độ phụ hệ kéo dài hai ngàn năm đã khắc hình tượng này vào ý thức của chúng ta. Những thời kì sớm sủa hơn, người dẫn dắt lại đa phần là phụ nữ – những đại diện của Nữ thần Vĩ Đại, và thậm chí trong thời đại này những người đàn bà như Quý bà Blavatsky cũng đảm nhiệm vai trò cổ xưa này.  Những mơ mộng của con người thường tự kỉ ám thị với hình ảnh lão nhân già khú thông thái nói lên sự thật là Vô Thức bị những quan niệm từ nền văn hoá của người nằm mộng “hấp diêm” quá nặng. Nhiều người coi những hình ảnh chân nguyên như những hình ảnh cố định không thể bị thẩm mỹ suốt cả cuộc đời. Đúng hơn, những hình mẫu nguyên bản là những khuynh hướng mà trí não dựa vào để tạo hình những chủng hình ảnh nhất định, ví dụ như Ẩn Sĩ, và mẫu hình cụ thể đó phụ thuộc mạnh mẽ vào nền tảng văn hoá và kinh nghiệm cá nhân. Truyền thuyết Chén Thánh thời trung cổ và các nghi thức nơi hoang mạc Úc đi theo cùng một mô hình nguyên bản đó; mô hình đó làm nền tảng cho những tưởng tượng như một mạng lưới bẫy ruồi “nhận thức thông thường”. Thế nhưng dạng thức bên ngoài của mô hình này lại rất phong phú.

Ý nghĩa bói toán của Ẩn Sĩ liên quan đến cả hai mặt ẩn trong lá bài. Một mặt nó đại diện sự rút khỏi những lo lắng ngoại giới. Một người có thể rời bỏ chính mình về mặt thể chất, nhưng không thực sự cần thiết. Điều quan trọng là sự biến đổi nội tại tập trung vào “nhận và dùng”, như Wordsworth gọi những hoạt động trần tục, đến những như cầu bên trong một con người. Thế nên nó đòi hỏi sự ẩn dật về mặt cảm xúc khỏi người khác để tự phát triển bản thân nội tại. Trong mối liên hệ với mục đích này và với bức hình lão nhân, lá bài khắc hoạ sự chính chắn và khả năng nhận định những điều thực sự quan trọng trong cuộc sống của người đó.

Lá bài cũng đại biểu cho một sự giúp đỡ từ một hướng dẫn cụ thể, đôi lúc, như đã chỉ ra ở trên, sự hướng dẫn tâm lý từ nội tại, nhưng thường thì là một con người thực sẽ giúp bạn tự khám phá bản thân. Đôi lúc tự than chúng ta chẳng nhận ra sự tồn tại của hướng dẫn đó. Nếu Ẩn Sĩ xuất hiện trong đọc bài Tarot thì tốt hơn là bạn nên quan sát những người quanh bạn cho kĩ. Trong trường hợp bạn đang đang giúp người khác hiểu về bản thân họ thì The Hermit đại diện cho bạn trong vai trò người thầy, người hướng dẫn.

Khi đảo ngược lá bài chúng ta đảo luôn ý nghĩa rút lui về nội lại. Cùng với ý nghĩa đảo của Nữ Tư Tế (nỗi sợ trong cuộc sống), Ẩn Sĩ ngược cũng có thể ám chỉ nỗi sợ con người. Nếu rút khỏi xã hội dưới dạng tháo chạy, thì hiện thực của cuộc rút lui mang tính chi phối hơn, dẫn đến nỗi ám ảnh hoặc trầm cảm hoang tưởng. Như với những lá chính khác, cặp mặt tiêu cực và tích cực của The Hermit phụ thuộc vào hoàn cảnh. Hermit ngược đôi lúc chỉ mang nghĩa đơn giản là ở thời điểm đó người xem bài cần hoà hợp với người khác nhiều hơn.

Nhưng lá bài ở trạng thái xuôi lại gợi đến sự trưởng thành, Hermit ngược thỉnh thoảng ám chỉ phong cách sống trẻ con (phong cách Peter Pan). Người đó bám vào những hoạt động vô nghĩa, hoặc cư xử nhiệt tình như lũ trẻ con (một loại tự phát) để trốn tránh trách nhiệm với cuộc sống. Tôi liên tưởng cách biện giải lá Ẩn Sĩ ngược này với một người bạn của tôi ở New York; từ đó tôi phát hiện nhiều cách đọc bài hữu dụng. Thú vị thay, tôi gặp người đàn ông đó thông qua một người bạn khác – người coi người đọc tarot là một hướng dẫn viên cá nhân để phát triển tinh thần.

Tìm Hiểu Thêm – 78 Độ Minh Triết Tarot